فارسی چهارم ابتدایی

فارسی چهارم ابتدایی     درس اول
به نام خداوند بخشنده مهربان (شعر از: نظامی)

۱– ای خداوندی که نام تو بهترین کلام برای آغاز هر چیز است. بدون آوردن نام تو بر زبان هیچ گاه نامه ای را نخواهم گشود.

 ۲– ای آنکه یاد تو همدم و آرامش بخش روح و جان من است و جز تو، هیچ نام دیگری بر زبان من نیست. ۳– هم قصه ای را می دانی که هنوز معلوم نشده (ننوشته شده) و هم موضوع نامه ای را که هنوز نوشته نشده می دانی.

 ۴– مرا از نادانی خود رهایی و نجات بده و با نور خداشناسی مرا آشنا کن.  

   به این نکته توجه کنید: در معنی موارد در هنگام گفتگو و یا در یک نوشته، کلمه ها به صورت خلاصه به کار می روند، توجه کنید: آشناییم ده -->آشناییم بده رهاییم ده --> رهاییم بده ده -->بده هم قصه نانموده دانی -->هم قصه نانموده می دانی هم نامه نوشته خوانی--> هم نامه نانوشته می خوانی دانی --> می دانی خوانی --> می خوانی  

     کار در کلاس: ۱

– «ای یاد تو مونس روانم» یعنی چه؟ یعنی: ای خداوندی که یاد تو همدم و آرامش بخش روح و جان من است. (یاد تو روح و جان مرا آرامش می بخشد.)  

    ۲– به جدول زیر توجه کنید، خواندن و نوشتن کلمات زیر را یاد بگیرید: کلمه خواندن نوشتن رهاییم ر/ ها / یی / یم رهاییم آشناییم آش / نا / یی / یم آشناییم سرآغاز س / را / آغاز سرآغاز  

    پرسش: ۱

– چرا این درس در اول کتاب گذاشته شده است؟ چون این شعر با نام و یاد خدا که سرآغاز هر کاری است شروع شده است.    

   ۲– مقصود از بیت سوم این شعر چیست؟ یعنی خداوند از همه چیزهای پنهان آگاه است. حتی از مطالب درون پاکت نامه و همچنین از مطالبی که در فکر ماست و ما قصد داریم آنها را بنویسیم.

      ۳– شاعر در بیت آخر از خدا چه خواسته است؟ خواسته که او را از جهل و نادانی برهاند و با نور خداشناسی و معرفت آشنا کند.    

  ۴– آیا فقط با خواستن از خدا می توانیم از نادانی خود رهایی یابیم؟ خیر، حتماً باید خودمان نیز تلاش کنیم تا خداوند نیز ما را یاری رساند.      

 ۵– این شعر از کیست؟ نظامی  

    تمرین املا

درس اول ۱– برای هر یک از کلمه های زیر دو کلمه هم خانواده بنویسید: نور --> نورانی. منیر نام--> نامها، نامی آشنا --> آشنایی، آشنایان نویسنده --> نویسندگی، نویسندگان  

     ۲– یک کلمه هم معنی با هر یک از کلمه های زیر بنویسید: آغاز -->شروع خدا --> الله قصه --> داستان رهایی--> نجات نور --> روشنایی    

   ۳– در مقابل کلمات زیر، کلمات مخالف آنها را بنویسید: بهترین --> بدترین ظلمت --> روشنایی آغاز --> پایان پایان --> آغاز عادل --> ستمگر

      تمرین انشا:

 ۱– معنی شعر را به زبان ساده بنویسید: الف)–خداوندا نام تو بهترین نام برای شروع هر کاری است و من بدون آوردن نام تو، حتی پاکت نامه را باز نمی کنم. ب)–ای خداوند که یاد تو همیشه همدم روح و جان من است و غیر از نامه تو هیچ نامی بر زبان من جاری نمی شود. پ)–هم قصه های گفته نشده و نوشته نشده را می دانی و هم از نامه های نوشته نشده آگاهی داری. ت)–مرا از جهل و نادانی نجات بده و با نور خودت (خداشناسی) آشنا کن.  

    ۲– هر دسته از کلمه های زیر را مرتب کرده و جمله بسازید: هر کاری/ در/ یاد خدا/ موفقیت/ از/ می خواهیم/ با/ او در هر کاری با یاد خدا، از او موفقیت می خواهیم. خدا/ نام/ بهترین/ شروع/ سخن/ کلمه/ برای/ هر/ است نام خدا برای شروع هر سخن بهترین کلمه است. است/ ایران/نظامی/ بزرگ/ شاعران/از/ یکی نظامی یکی از شاعران بزرگ ایران است.

      ۳– با هر یک این کلمه ها یک جمله بسازید: سرآغاز: سرآغاز هر کاری با نام زیبای خداست. قصه: مادر بزرگ من هر شب برایم قصه می گوید. کی: مادر پرسید: زهرا کی از مدرسه آمد؟ رهایی: خدایا ما را از ظلم و جهل رهایی بخش. جز: هیچ نامی جز نام تو شایسته شروع سخن نیست. آشنایی : خداوندا، دلم را با نور خداشناسی آشنایی ده.

   فارسی چهارم ابتدایی  

  درس دوم به این نکته توجه کنید: اگر بعد از مطلبی سه نقطه می گذاریم، می خواهیم نشان دهیم که آن مطلب ناتمام است و دنباله آن نوشته نشده است. مانند: اوه، خدایا، کاش می دانستم … » اگر بخواهیم مطلبی را از کسی نقل قول کنیم باید آن را داخل این علامت « » که نام آن گیومه است بگذاریم؛ مانند: پروین درباره صداهای که می شنید چنین نوشت: «صدای جیرجیرکها از میان درختان شنیده می شود.»  

  کار در کلاس:

 ۱– چگونه باید از چشم و گوشهای خود مواظبت کنیم؟ باید در نور مناسب مطالعه کنیم. در مقابل نور آفتاب به خورشید نگاه نکنیم. دستهای آلوده را به چشمهای خود نمالیم. از چشمهای خود در مقابل اجسام نوک تیز محافظت کنیم. چیزهای نوک تیز را در گوشهای خود فرو نکنیم. مواظب باشیم تا در هنگام حمام، آب وارد گوشهایمان نشود. از شنیدن صداهای بلند و ناهنجار خودداری کنیم.

      پرسش:

 ۱– آموزگار به دانش آموزان چه گفته بود؟ آموزگار خواسته بود که منظره ای را که در خانه یا دبستان یا جای دیگر می بینند توصیف کنند.

       ۲– پروین چه منظره ای را برای نوشتن انتخاب کرده بود؟ منظره یک باغ را انتخاب کرده بود.

      ۳– پروین انشای خود را چگونه نوشت؟ او سعی کرد چیزی از مناظر باغ از نظرش دور نماند و سعی کرد هر چه می بیند یا می شنود را یادداشت کند. در پایان نوشته اش را چند بار به دقت خواند. بعضی از جمله ها را پس و پیش کرد. در آخر هم نوشته خود را پاکنویس کرد.

       ۴– چرا باید چشم بینا و گوش شنوا داشته باشیم؟ تا هر چیزی را به دقت نگاه کنیم و آنچه را می بینیم یا می شنویم و می خوانیم به خاطر بسپاریم و در مواقعی که لازم است از آنها استفاده کنیم.

      ۵– از قول یکی از نویسندگان چه مطلبی در این درس نقل شده است؟ نقل شده است: « برای نوشتن به دقت به چیزها بنگرید و هر چه به چشمتان می آید بی کم و بیش توصیف کنید. وضع اتاق را چنان شرح دهید که خواننده بتواند آن را به همان صورت که شما دیده اید، پیش چشم بیاورد.»

       تمرین املا

درس ۲

۱– سه ترکیب بنویسید که در آنها کلمه «خواست» به کار رفته باشد: خواسته بود، خواستم، می خواست برود.

      ۲– کلمه های زیر را با «ها» جمع ببندید و بنویسید: سرزمین --> سرزمین ها خستگی--> خستگی ها چشم --> چشم ها سوراخ --> سوراخ ها  

     تمرین انشا:

۱– جمله های زیر را مرتب کرده و یک داستان بسازید: گنجشک توی دلش گفت: به به، چه غذای لذیذی! ولی ناگهان باران تندی شروع به باریدن کرد. پروانه زیبایی در باغ دور گلی می چرخید. گنجشک و پروانه از ترس خیش شدن، هر دو به زیر درختی پناه بردند. در همین هنگام گنجشکی او را دید. آن دو درباره باران و خیس شدن با هم صحبت کردند و دوست شدند.

      جواب : الف)- پروانه زیبایی در باغ دور گلی می چرخید. ب)- در همین هنگام گنجشکی او را دید. پ)- گنجشک توی دلش گفت: به به، چه غذای لذیذی! ت)- ولی ناگهان باران تندی شروع به باریدن کرد. ث)- گنجشک و پروانه از ترس خیش شدن، هر دو به زیر درختی پناه بردند. ج)- آن دو درباره باران و خیس شدن با هم صحبت کردند و دوست شدند.

       ۲– دو جمله درباره تغییر رنگ برگ درختان در پاییز بنویسید:

 الف)– رنگ سبز برگ درختان در پاییز تغییر می کند.

ب)– برگ درختان به رنگ نارنجی، زرد و قهوه ای می شود.  

     ۳– بنویسید که اگر بخواهیم چیزی را توصیف کنیم چه کارهایی باید کرد؟ باید کنجکاو باشیم. چشم بینا و گوش شنوا داشته باشیم. هر چیزی را به دقت نگاه کنیم و آنچه را می بینیم، می شنویم و یا می خوانیم به خاطر بسپاریم تا در مواقع ضروری از آنها استفاده کنیم.   فارسی چهارم ابتدایی     درس سومپسر فداکار به این نکته توجه کنید: در فارسی سخنان معروفی وجود دارد که به آنها «مُثُل» می گویند. در فارسی مثل های بسیاری هست و این مثلها در مواقع خاصی به کار می رود؛ مانند: اندک اندک خیلی شود و قطره قطره سیلی. این مثل زمانی به کار می رود که ما بخواهیم ارزش پس انداز و یا تهیه چیزهای کوچک مانند کتاب را بدانیم و در نظر داشته باشیم که با همین پس اندازهای کوچک می توانیم در آینده نیازهای خود را برآورده سازیم و یا در مورد کتاب، یک کتابخانه پر کتاب داشته باشیم. اگر این مثل ها را بیاموریم و در نوشته ها و یا گفته های خود به کار ببریم نوشته ها و گفته های ما بسیار شیرین تر می شود.     کار در کلاس: ۱– این عبارتها را به دقت بخوانید و تعیین کنید کدامیک از آنها مثل است. آنها را حفظ کنید: قطره قطره جمع گردد وانگهی دریا شود --> مَثَل آفتاب نزدیک به غروب بود که پترس از ده بر می گشت. عاقبت جوینده یابنده بود --> مَثَل من امروز زودتر از روزهای پیش به مدرسه رفتم. هر که بامش بیشتر برفش بیشتر --> مَثَل       ۲– مخالف کلمه های زیر را بنویسید: شجاع --> ترسو پست تر --> بلندتر دراز --> کوتاه ساخته اند --> نساخته اند می شد --> نمی شد صبح --> شب       پرسش: ۱– برای اینکه در کشور هلند، آب زمین های پست تر از دریا را فرا نگیرد، چه کرده اند؟ در کنار دریاها سدهایی پهن و دراز ساخته اند تا آب دریا زمین های پست را فرا نگیرد.       ۲– چرا پدر پترس هر روز به سرکشی سد می رفت؟ پدر پترس برای اطمینان از سلامت سد و دیواره آن، وظیفه داشت هر روز به سرکشی سد برود تا در صورت خرابی، به موقع دیواره را درست کند.       3- چرا پدر و مادر پترس از برنگشتن او به خانه نگران نبودند؟ چون گمان می کردند پسرشان شب را در دهکده مانده است.       ۴– پترس چه فداکاری کرده بود؟ پترس با فرو بردن انگشت خود در سوراخ سد، از خرابی بیشتر دیواره جلوگیری کرده بود و با وجود سرما و تاریکی، مردم شهر را از ویرانی شهر نجات داده بود.       ۵– به نظر شما اگر پترس این فداکاری را نکرده بود، چه می شد؟ ممکن بود در اثر قطره قطره چکیدن آب، دیواره سد خراب شود و آب همه جا را فرا گیرد و شهر و مردم را نابود کند.       تمرین املا – درس ۳ ۱– به کلمه های زیر «تر» اضافه کنید و بنویسید: نزدیک --> نزدیکتر سست --> سست تر تاریک --> تاریکتر سخت --> سخت تر سفت --> سفت تر طولانی --> طولانی تر آشکار --> آشکارتر واضح --> واضحتر گران --> گرانتر سنگین --> سنگین تر       ۲– پنج کلمه بنویسید که آخر آنها مثل کلمه «موّقتاً» خوانده و نوشته شوند: اصلاً، حتماً، ثانیاً، اولاً، یقیناً       ۳– جدولی به شکل جدول زیر بکشید و آن را کامل کنید: کار فداکار درستکار خطا کار ناک خطرناک وحشتناک غمناک ورزش ورزشکار ورزشگاه ورزشکاران       تمرین انشا: ۱– معنی مثلهای زیر را بنویسید: اندک اندک خیلی شود و قطره قطره سیلی: هر چیز زیاد در ابتدا کم کم جمع شده تا به مرحله فراوانی و انبوهی رسیده است. عاقبت جوینده یابنده بود: هر کس به دنبال چیزی باشد، با سعی و تلاش عاقبت به آن خواهد رسید.       ۲– در سه سطر بنویسید که نظر شما درباره کار پترس چیست؟ پترس پسر فدارکاری بود که با تحمل و رنج و عذاب و تحمل بی خوابی و سرمای شدید، از بزرگ شدن سوراخ سد و در نتیجه سیل ویران کننده آب دریا، جلوگیری کرده بود و باعث نجات جان اعضای خانواده خود و همشهریانش شده بود.   فارسی چهارم ابتدایی     درس چهارمنوجوان بسیجی به این نکته توجه کنید: اگر بگویید «ما ایران را دوست می داریم» معنی کاملی از آن می فهمیم. وقتی بگویید «آمدم» با اینکه یک کلمه است، باز هم از آن معنی کاملی می فهمیم. «ما ایران را دوست می داریم» و «آمدم» هر کدام به تنهایی یک جمله هستند. ولی اگر بگویید «ما ایران را» یا اگر بگویید «علی کتاب» از آنها معنی کاملی نمی فهمیم و جمله نیستند. جمله ، یک یا چند کلمه است که معنی کاملی را برساند.     کار در کلاس: ۱– پنج کلمه بگویید که در آنها کلمه «شهر» به کار رفته باشد. مانند: خرمشهر خونین شهر، بهشهر، ماهشهر، زیباشهر، نوشهر       نوشته های زیر را بخوانید: الف: بگویید کدام یک جمله کامل هستند. ب: آنهایی را که جمله کامل نیستند کامل کنید. ج: بگویید چگونه می توانیم جمله کامل را تشخیص دهید. پرندگان در آسمان پرواز --> جمله ناقص --> پرندگان در آسمان پرواز می کنند. دانش آموزان در حیاط دبستان بازی می کنند. -->جمله کامل حسین فهمیده اهل خرمشهر --> جمله ناقص --> حسین فهمیده اهل خرمشهر نیست. مقررات راهنمایی برای جلوگیری از خطر و بی نظمی است. --> جمله کامل باران آمد . --> جمله کامل ریختم. --> جمله کامل       پرسش: ۱– حسین فهمیده می خواست از چه چیزهایی دفاع کند؟ او تصمیم گرفته بود که از انقلاب اسلامی دفاع کند و دشمن را از خاک میهن برون راند.       ۲– چرا حسین فهمیده برای رفتن به جبهه می بایست نظر فرماندهان را جلب کند؟ چون کم سن و سال بود و فرماندهان با حضورش در جبهه موافق نبودند.       ۳– امام خمینی درباره حسین فهمیده چه فرمود؟ فرمود: «رهبر ما آن طفل سیزده ساله ای است که نارنجک به خود می بندد و به زیر تانک می رود.»       ۴– به نظر شما چرا تانک دشمن تکان سختی خورد و آتش گرفت؟ با انفجار نارنجکی که حسین فهمیده به خود بسته بود، تانک دشمن تکان سختی خورد و آتش گرفت.       ۵– چرا دانش آموزان مدارس جمهوری اسلامی ایران به «حسین فهمیده» افتخار می کنند؟ چون او یک دانش آموز بسیجی کوچک بود که حماسه ای بزرگ آفرید.       تمرین املا – درس ۴ ۱– از درس هایی که خوانده اید کلمه هایی که در آنها (ص) به کار رفته باشد پیدا کرده و بنویسید. کلمه هایی را بنویسید که از نظر شما مهم هستند: توصیف – صورت - فاصله – صبح – خلاصه – تشخیص – صاحب – فاصله اش – صدا– وصف       ۲– به اول کلمه های زیر (بِ) اضافه کنید و بنویسید: بندد --> ببندد گوید --> بگوید خورد --> بخورد گیرد --> بگیرد جنگد --> بجنگد راند --> براند تواند -->بتواند نماید--> بنماید زند --> بزند       ۳– به اول کلمه های زیر یک (نَ) اضافه کنید و بنویسید: ترسید --> نترسید خورند--> نخورند روید --> نروید دهند --> ندهند کنید --> نکنید می گذرم --> نمی گذرم می آوری --> نمی آوری می نویسم--> نمی نویسم می گویی --> نمی گویی       تمرین انشا: ۱– جمله های زیر را کامل کنید و در پایان آنها یکی از نشانه های ( . ! ؟ ) را بگذارید: پروین انشای خود را نوشت. چه وقت صدای جیرجیرکها به گوش می رسد؟ اکنون دیگر حسین فهمیده در میان ما نیست! وای بر حال شما اگر به حرف من گوش نکنید!   فارسی چهارم ابتدایی     درس پنجم به این نکته توجه کنید: در سال پیش آموختید که این شکل در کلماتی مانند: مسؤول، اسرائیل، رأی، سؤال (همزه) نام دارد. همزه نیز جزء حروف الفبا محسوب می شود. ا ب پ ت ث ج چ ح خ د ر ز ژ س ش ط ظ ف ق ک گ ل م ن و ه ی. پس حروف الفبا جمعاً 33 حرف است.     کار در کلاس: 1- جمله های زیر را با توجه به نشان پایانی آنها بخوانید: اول سال بود. (جمله با نقطه به پایان رسیده است.) چه وقت اول سال بود؟ جمله با علامت سؤال به پایان رسیده و باید سؤالی خوانده شود. عجب، اول سال بود! جمله با علامت تعجب به پایان رسیده و باید به حالت تعجب خوانده شود. اول سال بود؛ که علی به مسافرت رفت. جمله با دو علامت ویرگول و نقطه به پایان رسیده و جمله اول باید متصل به جمله دوم خوانده شود.       2- اگر از شما بخواهند که یکی از هم کلاسی های خود را به عنوان نماینده انتخاب کنید، به چه کسی رأی می دهید؟ چرا؟ به کسی که حق کسی را ضایع نکند، تمام صفات نماینده شدن را داشته باشد و کلاس با وجود او نظم و ترتیب داشته باشد.       3- اگر نماینده به وظیفه خود عمل نکرد، چه باید کرد؟ باید او را از سمت و مسؤولیت نمایندگی بر کنار کرد.       4- کاردانی و شایستگی نماینده یعنی چه؟ یعنی کسی که بتواند کارها را به خوبی انجام دهد و مناسب این کار باشد.       پرسش ها: 1- وظیفه نمایندگان کلاس ها چه بود؟ بعضی از کارهای لازم کلاس را انجام دهند و مسؤول نظم و ترتیب دبستان نیز باشند.       2- آموزگار چرا فاطمه را پای تخته خواند؟ تا نظر شاگردان کلاس را روی تخته بنویسد.       3- منظور از ( رأی ها را می خوانیم) چیست؟ یعنی اسم کسانی که بر روی ورقه ها نوشته شده است را می خوانیم.       4- نماینده کلاس باید چه صفاتی داشته باشد؟ عادل و امین باشد، درس خوان باشد، کاردان و شایسته باشد، مرتب و منظم باشد، کسی باشد که بچه های دیگر دوستش داشته باشند.       تمرین املا: در سال گذشته یاد گرفتید که حرف (ی) در کلمه کبری صدای (ا) می دهد. شما هم (5) کلمه بنویسید که در آنها حرف (ی) صدای (ا) بدهد. حتی – یحیی – مجتبی –طوبی – صغری 1- در جدول زیر پنج کلمه بنویسید که حرفهای نوشته شده را داشته باشند: ق قـ قرمز – قطره – طوقی – اتاق – قاشق – حق – آقا – قبول – موفقیت غ غـ ﻎ  ﻐ آغاز – تغییر – مشغول – غصه – باغ – شلوغ – تیغ       تمرین انشا:1- جمله های مقابل را بخوانید و به معنی و تعداد کلمه های هر کدام توجه کنید: رفت.زهرا رفت. زهرا به شیراز رفت. زهرا از اصفهان به شیراز رفت. دیروز زهرا از اصفهان به شیراز رفت. شما هم با کلمه آمد به همین ترتیب جمله هایی بسازید: مریم آمد. مریم از کتابخانه آمد. مریم از مدرسه به کتابخانه آمد. دیروز مریم از مدرسه به کتابخانه آمد.       2- جمله های زیر را تکمیل کنید: نماینده باید صبر و حوصله داشته باشد. ما باید صبر و حوصله داشته باشیم. تو باید صبر و حوصله داشته باشی. شما باید صبر و حو صله داشته باشید. آنها باید صبر و حوصله داشته باشند.       3- کلمه های هم خانواده را کنار هم بنویسید: حفظ- عادل- نظم- حافظ- عدل- محافظت- نظام: محافظت/حفظ/ حافظ عدل/ عادل ناظم/نظام /نظم       4- حرف های مشترک بین هر دسته از کلمه های هم خانواده را بنو یسید: حفظ =حافظ = محافظت= ح – ف – ظ عادل = عدل = ع – د – ل نظم = نا ظم = نظام = ن – ظ – م       5- این کلمه ها، ترکیبها و جمله ها مربوط به کتاب ریاضی شما است. معنی آنها را بگویید: حاصل تفریق = جواب تفریق امتحان تفریق = دوستی تفریق عدد مربوط به هر شکل را بخوانید = هر شکل چند تاست. هر جفت از عدد ها را با هم جمع کنید = عددها را دو تا دو تا با هم جمع کنید.   فارسی چهارم ابتدایی     درس ششمکوچ پرستوها به این جمله ها توجه کنید: «پرستوها از سفر دور و دراز خود باز می گردند». «پرستوها از سفر باز می گردند». «پرستوها باز می گردند». اما این جمله نیست. «در اوایل بهار، پرستوها از سفر دور و دراز خود». کلمه «باز می گردند» از همه کلمه های دیگر جمله مهمتر و جزء اصلی آن است. زیرا جمله بدون آن معنی کاملی ندارد. جزء اصلی جمله «فعل» نامیده می شود. به فعل این دو جمله خوب توجه کنید. احمد مدادش را تراشید. مرجان تشنه است. فعل، جزء اصلی جمله است و انجام گرفتن کاری یا روی دادن حالتی را نشان می دهد.     کار در کلاس: ۱– داستان زیر را به دقت بخوانید و مانند مثال فعل های آن را مشخص کنید. مثال: گریخته بودم، افتاد. از سرداری پرسیدند: چگونه به سرداری رسیدی؟ جواب داد: روزی از دشمنان گریخته و به خرابه ای پناه برده بودم و در سرانجام کارم اندیشه می کردم. ناگاه چشمم به موری افتاد که دانه بزرگتری از خود به دهان گرفته بود و از دیوار بالا می رفت و چون به نیمه راه می رسید، دانه سنگین به زمین می افتاد. دو بار دیگر به دنبال دانه می آمد آن را از همان راه به بالا می کشید. شصت و هفت بار شمردم که دانه فرو افتاد، و مور از کوشش باز نایستاد تا سرانجام به مقصود خود رسید و دانه را به بالای دیوار رسانید. با خود گفتم: من از مور کمتر نیستم. بدین جهت تا به مقصود نرسیدم، دست از کوشش برنداشتم. پرسیدند، رسیدی، جواب داد، گریخته بودم، برده بودم، اندیشه می کردم، افتاد، گرفته بود، می رفت، می رسید، می افتاد، می آمد، می کشید، شمردم، فرو افتاد، بازنایستاد، رسید، رسانید ، گفتم، نیستم، نرسیدم، برنداشتم.       ۲– در جمله های زیر به جای کلمه هایی که در پرانتزهستند، هم معنی آنها را بگذارید و بخوانید: - پرستوها در فصل بهار (ساختن) و(پرداختن) لانه خود تلاش می کنندساختن = درست کردنپرداختن = آماده کردنگروه (پی جویی)برای (یافتن) (عیب کار)(عازم) محل (حادثه) شدپی جویی = پی گیرییافتن = پیدا کردنعیب کار = نقصعازم = به طرف جاییحادثه = اتفاق(وقتی) هوا سرد شدپرستوها(ترک) و به جای (معتدل کوچ) می کنند.وقتی = هنگامیکهترک = رفتنمعتدل کوچ = نه سرد ونه گرم سفر      ۳– بگویید، پرندگانی که در زمستان دیده نمی شوند، کجا رفته اند؟ چرا رفته اند؟ آنها به جاهای گرم کوچ کرده اند تا بتوانند هم از سرما در امان باشند و هم غذای خود را راحت تر به دست آورند.       پرسش: ۱– چه وقت پرستوها از سفر باز می گردند؟ در اوایل بهار که هوا لطافت خود را باز می یابد.       ۲– نخستین کار پرستوهای از راه رسیده چیست؟ پیدا کردن لانه های سال گذشته و تعمیر و بازسازی آنها.       ۳– وقتی پرستوی ماده روی تخم ها می خوابد، پرستوی نر چه می کند؟ پرستوی نر برای جفت خود غذا پیدا می کند.       ۴– پرستوها چه وقت لانه های خود را ترک می کنند؟ در فصل پاییز که غذا کمیاب است و هوا رو به سردی می رود.       ۵– چه خطرهایی در راه پرستوها وجود دارد؟ تغییرات هوا، حمله پرندگان شکاری و ...       تمرین املا – درس ۶ ۱– ترکیب هایی مانند (جامه سبز) را از متن درس پیدا کنید و در دفتر املای خود بنویسید: پرندگان مهربان و دوست داشتنی – مسافران از راه رسیده – پرستوهای جوان – پرستوهای جوان _ پرستوهای ماده – مهر مادری – عشق زیبای مادری       ۲– برای هر یک از کلمه های زیر سه کلمه هم خانواده بنویسید: درس : تدریس – مدرس – دروس علم : عالم، تعلیم، معلوم تحصیل : محصل، تحصیلات، محصول       تمرین انشا ۱– جمله های زیر را در دفتر خود بنویسید و در جاهای خالی کلمه های مناسب بگذارید: -دیروز کفشم پاره شد، آن را به کفشدوز دادم. - وقتی که کار پرستوی نر تمام شد، پرستوی ماده تخم می گذارد. - لک لک ها از سردسیر به گرمسیر کوچ می کنند. -فصل پاییز است. هوا سرد می شود.       ۲– بنویسید که به نظر شما اگر پرستوها نتوانند کوچ کنند چه مشکلاتی برایشان پدید می آید؟ هوای سرد، نایاب شدن غذا و از بین رفتن تخم ها و جوجه های کوچک.       ۳– با کلمه های زیر جمله بسازید: دوست داشتنی: پرستوها، پرندگانی دوست داشتنی هستند. شکار: پرستوها با شکار حشرات غذا تهیه می کنند. گرمسیر: در فصل پاییز پرستوها به نقاط گرم یعنی گرمسیر می روند. راه طولانی: مسیر مهاجرت پرندگان راهی طولانی است. جنب و جوش: پرستوها برای مهاجرت، جنب و جوش زیادی از خود نشان می دهند.   فارسی چهارم ابتدایی     درس هفتمجهاد سازندگی به این نکته توجه کنید: آشامیدنی یعنی آنچه قابل آشامیدن است. خوردنی یعنی آنچه که قابل خوردن است. شنیدنی یعنی آنچه که قابل شنیدن است.     کار در کلاس: ۱– به جای جمله «آیا مطلبی که قابل گفتن باشد، داری؟ می توان گفت: آیا مطلب گفتنی داری؟ بنویسید به جای این جمله های چه می توان گفت: غذایی که از چند روز پیش مانده بود، قابل خوردن نیست. غذایی که از چند روز پیش مانده بود، خوردنی نیست. یکی از دوستان قصه هایی می گفت که قابل شنیدن است. یکی از دوستانم قصه هایی می گفت که شنیدنی است. اصفهان جاهایی دارد که قابل دیدن است. اصفهان جاهایی دارد که دیدنی است.       2-اگر کسانی که شهر یا روستای شما را تمییز می کنند دست از کار بکشند؟ محیط زندگی شما چگونه خواهد شد؟ آن روز چه باید کرد؟ زباله اطراف ما را خواهد گرفت و از هر طرف هجوم مگس ها، پشه ها و حشرات خودی و از همه بدتر موش های بیماری زا در محیط اطراف ما زیاد می شوند و زندگی را بر ما سخت می کنند و میکروب را به همه جا منتشر می کنند. در آن روز باید خودمان دست به دست هم دهیم و از انتشار زباله ها به اطراف جلوگیری کرده و آنها را به محیطی دور از محیط زندگی خود و دیگران انتقال دهیم.       ۳– جمع این کلمه ها را بگویید: روستا --> روستاها درخت --> درختان کوشش --> کوششها جاده --> جاده ها فعالیت --> فعالیتها گفتگو --> گفت و گوها ساعت --> ساعتها روز --> روزها سال --> سالها مردم --> مردمان پرنده --> پرنده ها، پرندگان حاکم --> حاکمان یار --> یاران جبهه --> جبهه ها       پرسش: ۱– جهاد سازندگی به فرمان چه کسی تشکیل شد؟ به فرمان امام خمینی       ۲– مردم چگونه به دعوت پاسخ دادند؟ مردم فداکار میهن ما با شور و علاقه در این فعالیت شرکت کردند. فعالیتی که هم سودمند بود و هم همگانی       ۳-هدف از جهاد سازندگی چیست؟ هدف آن است که همه کسانی که توانایی انجام کار دارند، بسیج می شوند تا برای از میان برداشتن مشکلات زندگی مردم محروم کوشش کنند.       ۴-برای بی نیازی از بیگانگان چه باید کرد؟ باید دست در دست هم نهاد و با وحدت و یکپارچگی و بکارگیری تمام توانایی ها و دانش ها و امکانات، در مقابل بیگانگان تلاش کرد.       تمرین املا – درس ۷ ۱– ترکیب های زیر را بخوانید و توجه کنید شما هم از درس ده ترکیب مانند آنها پیدا کرده و در دفتر املای خود بنویسند. همواره (هم + واره) درمانگاه (درمان + گاه) ستمها (ستم + ها) ۱– خواسته های (خواسته + های) ۲– پسندیده ای (پسندیده + ای) ۳– با ارزشترین (با ارزش + ترین) ۴– جهاد گر (جهاد + گر) ۵– دور افتاده ای (دور افتاده + ای) ۶– روستانشین (روستا + نشین) ۷– جهادگران (جهاد+ گران) ۸– راه سازی (راه + سازی) ۹– موفّقّیت آمیز (موفّقّیت + آمیز) ۱۰– سنگر سازی (سنگر + سازی)       تمرین انشا: ۱– در جمله های زیر به جای کلمه های داخل پرانتز، کلمه های دیگری بنویسید: اگر مواد غذایی در جای مناسب نگهداری نشوند (خوردنی) نیستند. --> قابل خوردن آب رودخانه (قابل آشامیدن) نیست. --> آشامیدنی داستانها و لطیفه هایی که دوست من تعریف می کند (شنیدنی) است. --> قابل شنیدن در شهر اصفهان جاهای (قابل دیدن) زیاد است. --> دیدنی       ۲– جمله ها را به طور مناسب دنبال هم بنویسید: مردم آنها حتی از ساده ترین امکانات زندگی برخودار نیستند. در کشور ما روستاهای فراوان و دور افتاده ای وجود دارد. هرکس به تناسب شغل و هنری که دارد، خدمت خاصی انجام می دهد. مأموران جهاد سازندگی از خانه و شهر خود بار سفر می بندند و به جاهایی که به وجود آن نیاز هست می روند. مهندسان راه سازی به ساختن جاده ها مشغول می شوند. الف)- در کشور ما روستاهای فراوان و دور افتاده ای وجود دارد. ب)- مردم آنها حتی از ساده ترین امکانات زندگی برخودار نیستند. پ)- مأموران جهاد سازندگی از خانه و شهر خود بار سفر می بندند و به جاهایی که به وجود آن نیاز هست می روند. ت)- هرکس به تناسب شغل و هنری که دارد، خدمت خاصی انجام می دهد. ث)- مهندسان راه سازی به ساختن جاده ها مشغول می شوند.       ۳– به نظر شما چه کارهایی برای بهتر شدن زندگی مردم در شهر یا روستای شما لازم است انجام گیرد؟ نیازهای آنان برطرف شود. امکانات لازم و رفاهی مانند بیمارستان، مدرسه، درمانگاه، زمین های ورزشی، مکان های تفریحی و فرهنگی ساخته شود. امکان کار برای جوانان روستایی فراهم شود و از همه مهمتر اینکه امکان تحصیل و برخورداری از علم و هنر و صنعت به وجود آید.   فارسی چهارم ابتدایی     درس هشتمعبور از خیابان به این نکته توجه کنید: علی به وحید نامه نوشت. چه کسی به وحید نامه نوشت؟ علی علی نامه نوشت فعل «نوشت» از چه کسی سر زده است؟ از علی باد توپ را برد. چه کسی توپ را برد؟ فعل «برد» از چه چیزی سر زده است؟ از باد کسی یا چیزی که کار (فعل) از او سر زده است. فاعل نامیده می شود. فاعل کسی یا چیزی است که کار از او سر زده است. فاعل کننده کار است.     کار در کلاس: ۱- در جمله های زیر فاعل را مشخص کنید: بچه ها به سوی مدرسه حرکت کردند¬ بچه ها (فاعل) باران کتاب زهرا را خیس کرد ¬ باران (فاعل) پرستوها لانه می سازند ¬ پرستوها (فاعل) لک لک ها در زمستان به سرزمینهای گرم و کوچ می کنند.¬ لک لک ها       ۲– برای هر یک از کلمه های زیر یک کلمه هم خانواده از درس پیدا کنید: حفظ --> حافظ مزاحم--> مزاحمت سریع --> سرعت جمع --> مجموع داخلی --> رضایت حروف --> حرفهای       ۳– برای هر یک از کلمه های زیر یک کلمه معنی از درس پیدا کنید: خانه --> منزل گذر --> عبور سختی --> مشقت اندیشه --> فکر درون --> داخل       ۴– برای هر یک از کلمه های زیر یک کلمه مخالف از درس پیدا کنید و بنویسید: باز --> بسته خلوت --> شلوغ به سرعت --> به کندی زنده --> مرده بلند --> کوتاه       5– بگویید که دانش آموزان هنگام عبور از خیابان چه کارهایی باید بکنند؟ باید صبر کنند تا چراغ عابر پیاده روشن و ماشینها بایستند و بعد از خط کشی عابر پیاده با رعایت احتیاط عبور کنند. چه کارهایی نباید بکنند؟ باید به سرعت در میان خیابان نروند. از مکانی غیر از خط کشی عابر پیاده عبور نکنند.       پرسش: ۱– چرا جواد از پیاده رو به سواره رو رفت؟ چون پیاده رو شلوغ بود و او می خواست زودتر به منزل برسد. ۲– هنگامی که جواد به سواره رو رفت به رضا چه گفت؟ گفت، بیا به سواره رو برویم، در پیاده رو به این شلوغی نمی توان راه رفت.       ۳– وقتی رضا می خواست مانند جواد به سواره رو برود چه چیزی به خاطرش آمد؟ یادش آمد به جواد گفته بود که سواره رو خطرناک است و باعث ایجاد مزاحمت رانندگان می شود و خدا دوست ندارد برای دیگران مزاحمت ایجاد کنیم. ۴– معلم با دیدن جواد برای دانش آموزان چه گفت؟ گفت رعایت مقررات راهنمایی باعث حفظ سلامتی ما می شود و از ایجاد خطر برای ما جلوگیری می کند.       تمرین املا – درس ۸ ۱– به این کلمه توجه کنید: لحظه + ای ¬ لحظه ای شما هم شش کلمه بنویسید که بتوانید به آن (ای) اضافه کنید. مانده ای، دقیقه ای، آمده ای، خوشمزه ای، نکته ای، خاطره ای       ۲– کلمه ها و ترکیبهایی از درس پیدا کنید و بنویسید که به آنها (به) اضافه شده باشد. مانند: به سوی منزل به این شلوغی، به دوستش، به سواره رو، به سوی آن، به سوی خانه، به کوچه، به بیمارستان       ۳– جدولی مانند جدول نمونه بکشید و برای هر کدام دو کلمه هم خانواده بنویسید: کلمه هم خانواده اطاعت مطیع- اطاعتی طول طولانی - طویل   کلمه هم خانواده صبر صبور – صابرین خطر خطرات - خطرناک       4– برای هر کلمه یا ترکیب یک هم معنی بنویسید: شرح دادن --> توضیح دادن مراعات کردن --> رعایت کردن ناله و زاری --> شیون و گریه حادثه --> اتفاق مجانی --> رایگان مانند --> شبیه       تمرین انشا: ۱– به آخر کلمه های زیر (ی) اضافه کنید و با هریک جمله بسازید: خواندن --> خواندنی: این کتاب بسیار خواندنی است. گفتن --> گفتنی: حرفهای گفتنی را بعداً بگو. خوردن --> خوردنی: غذاهای مادرم بسیار خوردنی است. دیدن --> دیدنی: فیلم امشب یک فیلم دیدنی است.       ۲– به نظر شما چرا لازم است هنگام عبور از سواره رو خیابان مقررات مخصوص را رعایت کنیم؟ چون رعایت این مقررات باعث حفظ سلامتی ما و دوری از خطر می شود و از ایجاد مزاحمت برای رانندگان جلوگیری می نماید.       ۳– در چند سطر بنویسید که چه جاهای برای ساختمان مدرسه مناسب است؟ مکانهای آرام و بی سر و صدا – مکانهایی که از عبور و مرور ماشینها دور است و جان دانش آموزان محفوظ از خیابانها و ماشینهاست. مکانهایی که بتوان در آنها سالن ورزشی – تئاتر – نمازخانه و غیره و آزمایشگاه و کلاسهای مناسب و روشن ایجاد کرد.     فارسی چهارم ابتدایی     درس نهمباز می آید پرستو نغمه خوان معنی شعر به زبان ساده (شعر از پروین دولت آبادی) ۱– با رسیدن فصل پاییز آرام آرام وزش باد سرد بر دشت و صحرا آغاز شد و چمنها و سبزه ها کم کم زرد شدند. ۲– برگ درختان تغییر رنگ داد و چه زیبا و قشنگ، نارون برگهایش را از دست داد. ۳– با وزش باد، برگها و گلبرگهای گلها جدا شدند و ریختند و رشته های نازک شاخه های بید از هم جدا شدند. ۴– چشمه ها کم آب شدند و با رسیدن سرما شادی و نشاط باغ هم از بین رفت. ۵– دهقان دانه ها را در زیر خاک کرد و شاخه های پیچیده شده انگور (تاک) را کوتاه کرد. ۶– فصل پاییز و سرمای زمستان می رود و باز هم بهار از راه می رسد. ۷– پس از این دو فصل سرد، باز هم از زمینی که در اثر سرما خشک شده، گیاه سبز می شود و چشمه خروشان از آب به راه می افتد. ۸– درخت نارون باز هم برگهای سبز و جدید می آورد و شاخه های کهنه دوباره سبز می شوند و طراوت پیدا می کنند. ۹– گل باز هم بر سر بوته های گل لبخند می زند (زیبایی و شادابی خود را نشان می دهد) و بوی خوش گلها باز هم باغ را پر می کند. ۱۰– باز هم پرستوها در حالی که نغمه سر می دهد، بر می گردد و می آید و باز هم در اینجا آشیانه خود را بنا می کند و می سازد. به این نکته توجه کنید: باد سرد آرام بر صحرا گذشت سبزه زاران رفته رفته زرد گشت»: یک بیت شعر است. هر بیت از دو قسمت تشکیل شده است. هر قسمت را یک مصراع می گویند. «باد سرد آرام بر صحرا گذشت» یک مصراع است.     کار در کلاس: ۱– شعر «باز می آید پرستو نغمه خوان» الف : چند بیت است؟۱۰ بیت ب: چند مصراع است؟ ۲۰ مصراع پ: مصراع دوم بیت اول چیست؟ سبزه زاران رفته رفته زرد گشت ت: بیت سوم چیست؟ برگ برگ گل به رقص باد ریخت / رشته های بید من از هم گسیخت       ۲– اول ترکیبهای زیر را بخوانید و بعد با هر یک جمله بسازید: سبزه زاران --> از پاییز باغهای زیبا و سبزه زاران زرد می شوند. چقدر شاداب قشنگ--> وقتی بهار بیاید، چتر شاداب قشنگ درخت نارون باز خود را می گشاید. شاخه پیچان تاک --> باغبان در پاییز شاخه پیچان تاک را کوتاه می کند. بوی خوش گلها --> در هنگام بهار بوش خوش گلها سراسر باغ را فرا می گیرد.       ۳– در این جمله ها، فاعل فعلهایی که توپر نوشته شده است را پیدا کنید: پروین سعی می کرد چیزی از نظرش دور نماند. پروین=فاعل پروین پس از اینکه نوشته اش تمام شد آن را چند بار به دقت خواند.پروین=فاعلای ابوطالب، بدان که ما دیگر نمی توانیم رفتار او را تحمل کنیم.ما=فاعلمن دست از دعوت الهی خویش برنمی دارم.من=فاعلستمگران میان مردم اختلاف می اندازند و مال آنها را به زور می گیرند.ستمگران=فاعل       ۴– فاعل و فعل جمله های زیر را مشخص کنید: پرستوها از سفر دور و دراز خود بازگشته اند.پرستوها=فاعلبازگشته اند=فعلمن دیروز جورابهای خود را شستممن=فاعلشستم=فعلجواد بیهوش روی تخت بیمارستان دراز کشیده بود.رضا=فاعلکشیده بود=فعلمادر جواد رضا را از دور دید.مادر جواد=فاعلدید=فعل      پرسش: ۱– شاعر، درخت نارون را به چه تشبیه کرده است؟ چتر شاداب و رنگارنگ زیبا و قشنگ.       ۲– شاعر شاخه های نازک درخت بید را به چه تشبیه کرده است؟ به رشته های نازک و مانند نخ       ۳– چرا دهقان دانه ها را در زیر خاک پنهان می کند؟ تا از لانه ها ریشه تولید شود و گیاه جدید به وجود آید.       ۴– منظور شاعر از اینکه باغ و بستان در خواب شده، چیست؟ یعنی بر اثر رسیدن فصل گرما، برگ درختان ریخت و از سر و صدای پرندگان و وزش باد در لابلای برگها اثری نیست.       ۵– منظور از «چشمه جوشد» و « گل بخندد» چیست؟ چشمه جوشد یعنی آب از زمین بیرون آید. گل بخندد یعنی غنچه های گل باز می شوند.       تمرین املا درس ۹ ۱– به مثال توجه کنید و برای هر کدام سه کلمه تازه پیدا کرده، در دفتر خود بنویسید: مثال: سبزه ¬سبزی، سبزه زار، سبز شاخ --> شاخسار، شاخه، شاخک خوش --> خوشی، خوشحال، خوش رنگ شاد --> شادی، شادمان، شادان       ۲– شش کلمه بنویسید که کلمه (هم) به آنها اضافه شده باشد: مثال: آهنگ --> هماهنگ کار --> همکار گروه --> همگروه بازی --> همبازی صدا --> همصدا یاری --> همیاری فکر-->همفکر       تمرین انشا: ۱– قسمت اول شعر را به زبان ساده بنویسید و چند جمله هم خودتان به آن اضافه کنید: با رسیدن فصل پاییز وزش باد سرد و بر دشت و صحرا آغاز شد و باعث زرد شدن چمنها و سبزه زاران شد. برگ درختان تغییر رنگ داد و چتر زیبا و قشنگ نارون برگهایش را از دست داد. گلها با وزش باد برگهایشان را از دست دادند و رشته نازک شاخه های درخت بید از هم جدا شدند. چشمه ها کم آب شدند و با رسیدن سرما شادی و نشاط باغ از بین رفت. دهقانان بذر پاشی کردند و شاخه های بوته های انگور را کوتاه کردند.       ۲– با کلمه های زیر جمله بسازید و آنها را به صورتی مانند یک درس مرتب کنید: پاییز: فصل پاییز از راه رسید. برگهای زرد: با رسیدن پاییز برگهای درختان زرد شد. رود: رودها و چشمه ها کم آب شدند. کلاغ: کلاغ پیر بر لانه خود روی شاخه ها نشست. رعد و برق: با وزش باد و بارش باران، رعد و برق در آسمان پدید آمد. ساقه گیاهان: ساقه گیاهان خشک و پژمرده شد. صدای باد: صدای باد در لابلای شاخه های درختان پیچید. باران تند: باران تند شروع به باریدن کرد. کم کم: کم کم، سرما شدیدتر شد. باغ و صحرا: باغ و صحرا آرام آرام به خواب رفت. (مرتب کردن جملات به عهده دانش آموزان عزیز است.)       3- بنویسید که خوراک و پوشاک مردم در فصل پاییز و زمستان چه فرقی با هم می کند؟ در تابستان لباسهای نازک می پوشیم و همچنین لباسهای رنگ روشن تا نور خورشید را منعکس کنند. اما در زمستان لباسها کلفت تر و تیره تر هستند تا نور خورشید را جذب کنند و غذاهای گرم تر بیشتر مورد توجه قرار می گیرند. فارسی چهارم ابتدایی     درس دهمز گهواره تا گور دانش بجوی به این نکته توجه کنید: لحظات --> لحظه ها تعطیلات --> تعطیلها خطرات --> خطرها افتخارات --> افتخارها تغییرات --> تغییرات افتخارات --> افتخارها زحمات --> زحمتها معنی کلمات که از زبان عربی به فارسی وارد شده اند با «ات» و اضافه کردن این دو حرف به آخر کلمه جمع بسته می شوند. اما کلماتی که در اصل فارسی هستند نباید با «ات» جمع بسته شوند. مانند: گزارش --> گزارشها آزمایش --> آزمایشها     کار در کلاس: ۱– جملات زیر را بخوانید، بار دوم همان جملات را بخوانید اما به جای کلمه هایی که زیر آنها خط کشیده شده است هم معنی آنها را بگویید: - او همیشه به علت پیشامدها می اندیشید. -->او در همه وقت به دلیل اتفاقات فکر می کرد - از این جهت در قرنهای گذشته کمتر می توان برای او مانند یافت. -->ازاین نظر در سده های گذشته کمتر می توان برای او مثلی پیدا کرد - زندگی ابو ریحان در جمع آوری و نوشتن مطالب و جست و جو و بررسی و کسب علم، گذشت -->زندگی ابوریحان درتحقیق و ثبت مطالب وپیگیری (تحقیق)وبه دست آوردن دانش گذشت       ۲– پرستوها حشرات را شکار می کنند. این جمله را چنین می توان نوشت: پرستوها حشره ها را شکار می کنند. این تغییر را در جمله های زیر انجام دهید و آنها را بخوانید: - در راه پرستوها خطرات فراوانی وجود دارد--> خطرهای - در حیاط مدرسه ما تغییرات زیادی به چشم می خورد --> تغییرهای - من در امتحانات سال گذشته موفق شدم --> امتحانهای - اشتباهات خود را تکرار نکنیم--> اشتباههای - قطرات اشک از چشمهایش بر زمین می ریخت. --> قطره های       ۳– پنج کلمه بگویید که با «ات» جمع بسته شده اند و می توان آنها را با «ها» جمع بست: کلمات --> کلمه ها صدمات --> صدمه های درختان --> درختها نظرات --> نظرها لحظات --> لحظه ها       پرسش: 1- ابوریحان تقریباً چند کتاب نوشته است؟ حدود یک صد و سیزده جلد       ۲– موضوع کتابهای ابوریحان را نام ببرید؟ ستاره شناسی، پزشکی، ریاضیان، تاریخ، جغرافیا، داروشناسی، آداب و رسوم ملل دیگر و ...       ۳– خصوصیت کتابهای ابور یحان چیست؟ شبیه بودن اندیشه و روش تحقیق ابوریحان به دانشمندان امروزی       ۴– ابوریحان در چه چیز کم نظیر بود؟ در دشمنی با جهل و نادانی و دوستدار دانش بودن       ۵– ابوریحان به چه چیزی عشق می ورزید و دشمن سرسخت چه بود؟ به علت حوادث می اندیشید و به تحقیق و بررسی و کشف چیزهای ناشناخته عشق می ورزید و دشمن سرسخت جهل بود.       تمرین املا – درس ۱۰ ۱– به محل قرار گرفتن (همزه) در کلمه های زیر توجه کنید. شما هم برای هر کدام دو مثال بنویسید: مسائل --> توطئه، مطمئن تألیف --> تأمین، تأدیب مومن --> مؤذن، مؤلف       ۲– برای هر کلمه مانند مثال، سه کلمه دیگر بنویسید: مثال: دارو --> دارو شناسی، دارویی، داروخانه دین --> دیندار، دینی، دین شناسی دانش --> دانش آموز، دانشمند، دانشگاه بار --> بارگاه، باربری، باری       تمرین انشا: ۱– با استفاده از درس یا نوشته های دیگر پنج سطر از ابوریحان بنوسید؟ ابوریحان یکی از دانشمندان بزرگ ایرانی است که نزدیک به هزار سال پیش می زیست. وی شخصی کنجکاو و محقق بود که پیوسته به علت حوادث می اندیشید و به کشف ناشناخته ها عشق می ورزید. ابوریحان مسلمانی مؤمن و با پشتکار بود که حدود ۱۱۳ کتاب در داروشناسی، پزشکی، ریاضی، ستاره شناسی و ... نوشت. وی تا هنگام مرگ تشنه دانش اندوزی بود و بعد از ۷۰ سال فوت کرد.       ۲– بند اول و دوم درس را با دقت بخوانید و آن را به زبان ساده بنویسید: پیرمردی که سن او از ۷۰ سالگی نیز گذشته بود بر اثر پیری و بیماری، در بستر افتاده بود. یکی از دوستانش برای عیادت و احوالپرسی به دیدنش رفت و حالش را جویا شد. پیرمرد بیمار از دوستش درخواست کرد که به یک مسأله علمی که فکرش را مشغول کرده بود پاسخ گوید. دوستش گفت: در این حالت بهتر است که استراحت کند و به فکر این حرفها نباشد.       ۳– با هر یک از کلمه ها و ترکیبهای زیر یک جمله بسازید: دانشمند: ابوریحان دانشمند بزرگی بود. دقت: ما باید با دقت بیشتری به همه چیز توجه کنیم. دشمن نادانی: علم اندوزی دشمن نادانی است. اندازه گیری: با ترازو می توانیم وزن هر چیز را اندازه بگیریم. گوش دادن: اگر خوب گوش دادن را بیاموزم، خوب هم می توانیم یاد بگیریم     فارسی چهارم ابتدایی     درس یازدهماز من نگهداری کنید به این نکته توجه کنید: با کلمه های چه قدر، کدام، چگونه، کجا، چرا، چند می توان جملات پرسشی ساخت. به این مثالها توجه کنید: چرا وسایل علوم را نیاوردی؟ کدام یک از شما فوتبال بلد است؟ چگونه در امتحان ریاضی موفق شدی؟ شما چند سال دارید؟     کار در کلاس: ۱– با هر یک از کلمه های زیر یک جمله بگویید: چرا، چرا امروز به مدرسه نیامدی؟ چند، مریم پرسید: چند مداد در کیفت داری؟ چه قدر، مریم به فروشنده گفت: چقدر باید پول بدهم؟ چه وقت، آنها چه وقت باید به مدرسه بروند؟ کجا، مریم کجا رفت؟ چه کسی، زهره چه کسی را با خود به کتابخانه برد؟       ۲– وقتی به باغ و پارک می رویم: چه کارهایی باید بکنیم؟ باید از شاخ و برگ درختان و گلهای باغ محافظت کنیم، از ریختن آشغال در فضای سبز خودداری کنیم. چه کارهایی نباید بکنیم؟ باید از شکستن شاخ و برگ درختان خودداری کنیم. زباله نریزیم. بر روی درختها چیزی نکنیم. آتش روشن نکنیم.       ۳– در جدول زیر کلمه های هم خانواده نوشته شده اند، مشخص کنید هر دسته و چه حرفهایی با هم مشترک هستند: کلمه های  هم خانواده حرفهای مشترک عجب، تعجب، عجیب، متعجب ع   ج  ب شکر، تشکر، شاکر، متشکر ش ک  ر تحصیل، حاصل، محصول، محصل ح   ص  ل جهالت، جهل، جاهل ج  ه ل ضعف، ضعفا، ضعیف، مستضعف ض ع ف حال، احوال، حالت ح  ا  ل       پرسش: ۱– چرا درخت از گرانبهاترین آفریده های خدای بزرگ است؟ چون درخت موجب آبادانی و سرسبزی است و استفاده های فراوان دارد.       ۲– انسان بیشتر به چه جاهایی می رود و در آن آبادانی به وجود می آورد؟ به هر جا که انبوهی از درختان وجود داشته باشد.       ۳– درخت «سکویا» در کجا می روید؟ در آمریکا       ۴– از کجا می فهمند که درخت چند سال عمر دارد؟ در محل برش تنه درخت، دایره هایی دیده می شود که هر کدام از این دایره ها یک سال از عمر درخت را نشان می دهد.       ۵– درخت از ما چه انتظار دارد؟ انتظار دارد با تبر و چکش به جان آن نیفتیم. روی درخت یادگاری نکّنیم. تنه درخت را با سیم و حلقه های فلزی نپیچیم. برای آویزان کردن لباس میخ به درخت نکوبیم.       تمرین املا – درس ۱۱ ۱– با توجه به نمونه با هر یک از کلمه ها سه کلمه دیگر بسازید و بنویسید: جان --> جاندار، جانباز، جانبخش سال --> سالمند، سالانه، سالروز سنگ --> سنگریزه، سنگ انداز، قلوه سنگ بال --> سبک بال، فارغ البال، هند بال       ۲– برای هریک از کلمه های زیر یک کلمه هم معنی بنویسید. فاصله --> مسافت منطقه --> ناحیه طرف -->سمت، جهت تغییر -->عوض شدن       تمرین انشا: ۱– از پدر و مارد و یا دیگران بپرسید که در شهر یا روستای شما جشن درخت کاری چه روزی است ؟ ۱۵ اسفند       ۲– چرا آن زمان را برای درختکاری انتخاب کرده اند؟ چون هوا کم کم گرم می شود.       ۳– مردم در آن روز چه می کنند؟ هر کس سعی می کند لااقل یک نهال بکارد و به درختان رسیدگی کند.       ۴– بند اول و دوم درس را به طور خلاصه بنویسید: درخت از گرانبها ترین آفریده های خداوند است. آدمها از سرسبزی درختان خوششان نمی آید و به همین دلیل دوست دارند در جاهایی زندگی کنند که انبوهی از درختان وجود داشته باشند. درخت نیز مانند انسانها عمر می کنند بعضی از درختان عمر کوتاهی دارند ولی انواع از درختان عمر بسیار طولانی دارند مانند درخت سکویا که ۳۴۰۰ سال عمر می کند.     فارسی چهارم ابتدایی     درس دوازدهماختراع تلفن   به این نکته توجه کنید: بل، تلفن را اختراع کرد. پرستو به لانه برگشت. حسین گوسفند را به صحرا برد. اسم : کلمه ای است که با آن کسی یا حیوانی یا چیزی را نام می بریم.     کار در کلاس: ۱– در جمله های زیر اسمها را مشخص کنید: زهرا یک کیف قشنگ جایزه گرفت.کاوه توپ فوتبال را از زمین برداشت. هواپیما در فرودگاه به زمین نشستزهرا-کیف-کاوه-توپ-فوتبال-هواپیما-فرودگاه       ۲– با هر یک از این اسمها یک جمله بگویید: شیشه: احمد با توپ شیشه خانه ما را شکست. خودکار: خودکار رضا آبی است. جعبه: جعبه کادوی لیلا بسیار زیبا است. درخت: درخت سکویا عمر طولانی دارد. مورچه: مورچه حیوان بسیار زحمتکشی است. فیل: فیل گوشهای بزرگی دارد. جواد: جواد در درسهایش موفق است. تلفن: الکساندر گراهام بل، تلفن را اختراع کرد.       ۳– بگویید تلفن چه کمکی به آسایش مردم می کند؟ ارتباط میان انسانها را ممکن می سازد. در صورت فاصله زیاد میان انسانها، این فاصله را کمتر می کند.       پرسش: ۱– چرا زندگی ما آدمیان روز به روز آسانتر و دلپذیرتر می شود؟ چون ما هر روز به نوعی از ثمره ی کوشش دانشمندان و مخترعات بزرگ برخوردار می شویم.       ۲– معمولاً داستان هر اختراعی چگونه شروع می شود؟ معمولاً نکته ای ساده کنجکاوی دانشمندی را بر می انگیزد و او با شهامت و پشتکار دنبال کار را می گیرد. از شکست دلسرد نمی شود؛ بلکه از آن پند می گیرد و نقایص کار را برطرف می کند تا سرانجام پس از سالها زحمت و تلاش به نتیجه برسد.       ۳– مخترعان چگونه افرادی هستند؟ افرادی با دقت ، نکته سنج، با شهامت و پشتکار که زود دل سرد نمی شوند و با رفع نقایص و پند گرفتن از اشتباهات، به هدف خود می رسند.       ۴– اکنون تلفن چه نقشی در جهان دارد؟ تلفن یک وسیله ارتباطی بسیار مهم و مؤثر است که با استفاده از آن می توان از بسیاری از رفت و آمدهای غیر ضروری و صرف هزینه های بی جا جلوگیری کرد.       تمرین املا – درس ۱۲ ۱– کلمه های زیر از درس انتخاب شده اند، با دقت به آنها نگاه کنید و شکل کامل آنها را در دفتر املا دوبار بنویسید: شهامت – پشتکار – مقصود - لطفاً – مخترعان – د ستگاه – مو فق – جرأ ت شهامت / پشتکار / مقصود / لطفاً / مخترعان / دستگاه / موفق / جرأت       ۲– برای کلمه های زیر هم معنی پیدا کرده و بنویسید: ناچار --> ناگزیر بلند مرتبه --> والامقام مقام --> مرتبه نتیجه --> حاصل بی علاقه --> بی میل دلیری --> شجاعت پایداری --> مقاومت لرزش --> ارتعاش شادی آور --> خوشحال کننده جست و جو --> گشتن به دنبال چیزی       ۳– مخالف کلمه های زیر را بنویسید: دلسرد --> دلگرم جاهل --> دانا سربالا --> سر پایین سردسیر --> گرمسیر نرمی --> زبری بیماری --> سلامت       تمرین انشا: ۱– چند سطر درباره اختراع بنویسید که این کلمه ها در آن به کار رفته باشد: کوشش، پشت کار، کنجکاو، موفق، ارتباط، شبانه روز، هرگز، دستگاه، شکست، آزمایشگاه مخترعان افرادی هستند که با کنجکاوی و کوشش و پشت کار شبانه روزی هرگز از شکست نمی هراسند و ارتباط میان پدیده ها را پیدا می کنند و با آزمایش و خطا، موفق به ساخت دستگاه مورد نظر خود می شوند.       ۲– بنویسید که اگر تلفن نبود چه مشکلاتی پیدا می کردیم؟ رفت و آمدهای پی در پی و پرهزینه، بی هدفی اطلاعات به دست آمده و تأخیر در کسب خبر.       ۳– بنویسید از وسایل عمومی مانند تلفن عمومی، چراغهای کوچه و خیابان و ... چگونه باید نگهداری کرد؟ چون این وسایل، عمومی و همگانی هستند، همه افراد باید در حفظ و نگهداری آنها کوشا باشند و تلاش کنند تا دیرتر خراب شوند و استفاده بیشتری نصیب مصرف کنندگان شود.   فارسی چهارم ابتدایی     درس بیست و یکتشنه ای با مشک پر آب به این نکته توجه کنید: کلمه های روبروی هم را مقایسه کنید و به معنای آنها توجه کنید: خسته --> خستگی دوزنده --> دوزندگی تشنه --> تشنگی زنده --> زندگی نویسنده --> نویسندگی گوینده --> گویندگی     کار در کلاس: ۱– برای هر یک از اسمهای زیر دو صفت بگویید: آب گرم سرد شتر قوی   ضعیف پا دراز کوتاه چشم درشت  ریز دریا وسیع کوچک آسمان آفتابی ابری       ۲– ده اسم و ده فعل از درس پیدا کنید، آموزگار آنها را روی تخته بنوسید: اسم: قافله، شترش، کوهها، پیامبر، شام، مشک، سپاهیان، ابوذر، پدر، مادر، لبها فعل: مانده بود، ربوده بود، می گذاشت، نمی نشست، افتاده بود، شده بود، حرکت کرد، پیش می رفت، می تپید، بر نمی داشت.       پرسش: ۱– چرا ابوذر از قافله عقب ماند؟ چون شترش دیگر توان رفتن نداشت.       ۲– وقتی در گوشه ای از آسمان ابری دید، چه پنداشت و چه کرد؟ پنداشت که در آن جا باران آمده، راه خود را به آن سو کج کرد تا به محلی رسید که مقداری آب باران در گودی سنگی جمع شده بود.       ۳– ابوذر وقتی از دور سپاه را دید، چه حالتی پیدا کرد؟ گویی جانی تازه گرفت، قلبش از خوشحالی سخت می تپید و اشک از چشمانش سرازیر شد.       ۴– چرا ابوذر بی حال بر زمین افتاد؟ از فرط خستگی و تشنگی       ۵– چرا ابوذر آب را ننوشیده بود و تشنه آمده بود؟ چون دلش می خواست ابتدا پیامبر از آن آب بنوشد و سپس خودش آن آب را بخورد.       تمرین املا – درس ۲۱ ۱– هر کدام از کلمه های زیر را بخوانید و بنویسید: سوگوار – امیدوار – بزرگوار – کوهسار – شاخسار – شرمسار – تشنگی – خستگی – زندگی       ۲– برای هر کدام، یک کلمه مناسب اضافه کنید و بنویسید: توپ پرباد، کشک خالی، چشمان اشکبار، شادی فراوان، بیابان خشک       ۳– هم معنی کلمه ها و ترکیبهای زیر را بنوسید: کاروان --> قافله بردبار --> صبور، شکیبا نیرو --> قدرت و قوت اسباب و وسایل --> بار و بنه گمان کردن --> حدس زدن تیز --> برنده       تمرین انشا: ۱– بنوسید که با دوستان خود چگونه باید رفتار کرد؟ با مهربانی و گذشت، باید با عیب و ایراد دوستان در پنهان و خفی برخورد کرد و خوبیهای آنان را برشمرد.       ۲- به نظر شما چرا پیامبر اسلام «ابوذر» را خیلی دوست داشت؟ چون ابوذر همیشه به یاد دوستان و یارانش بود و هر آنچه که برای خود نمی پسندید، برای دیگران هم نمی پسندید.       ۳– با هر کدام از این کلمه های جمله بسازید: نفس زنان: مریم نفس زنان خود را به خانه رساند. باخبر: مردم از پیروزی سربازان بر دشمنان باخبر شدند. قلبم می تپد: از شنیدن خبر قبولی شما قلبم می تپد. تاب و توان حرکت: تشنگی و گرسنگی، تاب و توان حرکت را از ابوذر گرفته بود. ناگهان: بارش باران ناگهان شدیدتر شد.   فارسی چهارم ابتدایی     سؤالات تستی فارسی چهارم ابتدایی     1– به جزء اصلی جمله که انجام گرفتن کاری یا روی دادن حالتی را نشان می دهند، ... می گویند؟ الف) فعل × ب) فاعل ج) حرف ربط د) مفعول       ۲– کدامیک از کلمات زیر هم خانواده «جهاد» هستند؟ الف) مجتهد ب) اجتهاد ج) جاهل د) جهد ×       3– وقتی که بعد از مطلبی سه نقطه می گذاریم، یعنی ... الف ) مطلب تمام شده است. ب) بقیه مطلب را نمی دانیم. ج) آن مطلب را از کسی نقل کرده ایم. د) آن مطلب ناتمام است و دنبال آن نوشته نشده است.×       ۴– معنی «کرخ» کدام است؟ الف) سوراخ ب) سست ج) بی حس د) موارد ب و ج ×       ۵– امیدواری را از کدام مَثَل زیر می توان نتیجه گرفت؟ الف) عاقبت جوینده، یابنده است. × ب) قطره قطره جمع گردد وانگهی دریا شود. ج) خفته را خفته کی کند بیدار؟ د) هر که بامش بیش، برفش بیشتر.       6– شعر «دو کاج» اثر کیست؟ الف) محمدتقی بهار ب) محمد جواد محبت × ج) پروین دولت آبادی د) قیصر امین پور       ۷– در بیت «از ظلمت خود رهاییم ده / با نور خود آشناییم ده» منظور شاعر از ظلمت خود رهاییم ده» چیست؟ الف) مرا از ظلم و ستم دور کن. ب) مرا از تاریکی نجات بده. ج) دل مرا با نور خداشناسی و خداپرستی آشنا کن. د) مرا از نادانی خود نجات بده. ×       ۸– درجمله روبرو فاعل کدام است؟ "پرستوها بهار و تابستان را به آسودگی به سر می برند." الف) آسودگی ب) بهار و تابستان ج) پرستوها × د) می برند       ۹– در جمله روبرو فعل کدام کلمه است؟ "مهر مادری پرستوها در میان جانوران دیگر همتا ندارد" الف) جانوران ب) مهر مادری ج) پرستوها د) ندارد×       ۱۰– کدامیک از کلمات زیر را با «ات» نمی توان جمع بست؟ الف) قطره ب) افتخار ج) هزینه × د) تعطیل       ۱۱– وقتی مطلبی را از کسی نقل می کنیم آن را داخل .... قرار می دهیم؟ الف) خط تیره ( _ _ ) ب) گیومه « » × ج) پرانتز ( ) د) چند نقطه       ۱۲– تألیف یعنی: الف) بررسی و جمع کردن اطلاعات ب) تحقیق کردن ج) جمع آوری مطالب و نوشتن کتاب × د) تحمل کردن       ۱۳– یک یا چند کلمه که معنی کاملی داشته باشد، .... نامیده می شود. الف) جمله × ب) دوستان ج) مثل د) شعر       ۱۴– در جمله "آفتاب نزدیک به غروب بود که پترس از ده بر می گشت." کدام کلمه «کلمه ربط» است؟ الف) که × ب) به ج) از د) بر       ۱۵– مصراع یعنی چه؟ الف) نام دیگر یک بیت شعر است. ب) هر قسمت را یک شعر می گویند. ج) هر قسمت یک بیت شعر را می گویند. × د) دو بیت یک شعر را مصراع گویند.       ۱۶– هم خانواده کدام گزینه درست نیست؟ الف) مونس، انیس، انس ب) توصیف، وصف، صفت ج) تحسین، محسن، احسان د) زمان، زمین، زمینه ×       ۱۷– زمین «بایر» یعنی .... الف) زمینی که در آن کشت می شود. ب) زمینی که آباد باشد و محصول از آن برداشت کنند. ج) زمینی که آباد نباشد و در آن کشت نشود. د) زمین مناسب کشاورزی. ×       ۱۸– از نوشته های زیر کدام جمله نیست؟ الف) درختان و شاخه های در هم رفته × ب) امروز هوا خیلی گرم است. ج) علی شاگرد زرنگی است. د) مریم دانش آموز کلاس چهارم ابتدایی است.       ۱۹– کدامیک از دانشمندان زیر درباره دینهای گوناگون و آداب و رسوم ملل تحقیق کرده است؟ الف) زکریا ب) نظامی ج) ابوریحان بیرونی × د) محمد تقی بهار       ۲۰– مصراع دوم "ای یاد تو مونس روانم" کدام مصراع زیر است؟ الف) با نور خود آشناییم ده ب) بی نام تو نامه کی کنم باز ج) جز نام تو نیست بر زبانم × د) هم قصه نانموده خوانی       ۲۱– متن زیر از چند جمله تشکیل شده است؟ «حسین فهمیده، نوجوانی کوچک بود که حماسه ای بزرگ آفرید. او طفل سیزده ساله ای بود که نارنجک به خود بست و زیر تانک رفت.» الف) ۵ جمله × ب) ۴ جمله ج) ۶ جمله د) ۳ جمله       ۲۲– املای کدام کلمه زیر غلط است؟ الف) تحدید کردن = ترساندن × ب) مرحبا = آفرین ج) موقتاً = به طور موقت د) بوم = جغد       ۲۳– در بیت مقابل چه چیز تشبیه شده است؟ تک درخت ناروان شد رنگ رنگ زرد شد آن چتر شاداب قشنگ الف) درخت نارون به رنگ زرد ب) چتر به درخت نارون ج) درخت نارون به چتر × د) رنگ به رنگ به قشنگ       ۲۴– هم معنی کلمه «واپسین» کدامیک از کلمه های زیر است؟ الف) آخرین × ب) پی در پی ج) پشت د) بعد از       ۲۵– کدامیک از کلمات زیر جمع نیست؟ الف) مفاخر ب) ارتعاشات ج) نقایص د) واپسین ×       ۲۶– هم معنی کلمه «مونس» کدام است؟ الف) رهایی ب) همدم × ج) جان د) نجات       ۲۷– به کسی یا چیزی که کاری از او سر می زند، .... می گویند. الف) فاعل × ب) مفعول ج) فعل د) اسم       ۲۸– هم خانواده کلمه مونیس، ظلمت، لغزش به ترتیب کدام دسته از کلمات زیر است؟ الف) سریع، مظلوم، نظران ب) انیس، ظالم، غرش ج) انس، ظالم، لغزان × د) ظلم، انس، لغزیدن       ۲۹– مفرد کدام یک از کلمات زیر غلط نوشته شده است؟ الف) قرون: سالها × ب) ملل: ملتها ج) حوادث: حادثه ها د) رسوم: رسمها       ۳۰– کدامیک از موارد زیر اسم مرکب نیست؟ الف) رستم آباد ب) خدمتگزار ج) مستضعفان × د) خودکار       ۳۱– کدامیک از جملات زیر پرسشی نیست؟ الف) رازی چند سال پیش از این می زیست؟ ب) عمر این درخت چقدر می باشد؟ ج) جشن درختکاری چه روزی است؟ د) نزدیک درخت آتش روشن نکنید. ×       ۳۲– در بیت زیر چند اسم وجود دارد؟ از زمین خشک می روید گیاهچشمه می جوشد، آب می افتد به راه الف) چهار اسم × ب) پنج اسم ج) سه اسم د) دو اسم       ۳۳– در پایان جمله ای که به صورت پرسشی خوانده می شود، چه نشانه ای می گذاریم؟ الف) ؟ × ب) (.) ج) ! د) ؛       ۳۴- کتاب «حاوی» اثر کیست؟ الف) ابو ریحان بیرونی ب) مولوی ج) محمدبن زکریای رازی × د) ابوعلی سینا       ۳۵– کلمه ای که با آن کسی یا حیوانی یا چیزی را نام می بریم، چه ... می گویند؟ الف) فاعل ب) اسم × ج) صفت د) مفعول       ۳۶- «من جانداری هستم که دی اکسید کربن هوا را می گیرم و اکسیژن پس می دهم و غذایم را از خاک می گیرم.» نام من چیست؟ الف) ماهی ب) انسان ج) درخت × د) موجود آبزی       ۳۷ – به کسی که به چیز ناشناخته ای پی می برد، ... می گویند. الف) مخترع ب) مدرس ج) کاشف × د) ریاضیدان       ۳۸– کلمه ای که درباره اسم توضیح می دهد حالت و چگونگی آن را بیان می کند ... نامیده می شود. الف) فاعل ب) حرف ربط ج) فعل د) صفت ×       ۳۹– در کدام جمله فعل، داشتن حالت را نشان می دهد؟ الف) گراهام بل تلفن را اختراع کرد. ب) پسران دهقان با گاو آهن و بیل زمین را کندند. ج) پرستوها در پاییز کوچ می کنند. د) کودک بینوا گرسنه بود. ×       ۴۰– در کدام کلمه «گاه» به معنی دقت و زمان است؟ الف) صبحگاه × ب) دانشگاه ج) ورزشگاه د) درگاه       ۴۱– نشد گنج پیدا ولی رنجشان. الف ) یک مصراع است × ب ) یک شعر و یک بیت است ج ) یک شعر است د ) یک بیت است.       ۴۲– در جمله «پترس پسری شجاع از مردم هلند بود.» صفت کدام است؟ الف) پترس ب) شجاع × ج) پسری د) هلند       ۴۳– مفهوم «گوهرفشانی» در بیت زیر چیست؟ می شنیدم اندر این گوهر فشانیرازهای جاودانی، پندهای آسمانی الف) منظور ریختن قطرهای باران است. × ب) منظور حفظ اسرار با ارزش است. ج) منظور شنیدن پندهای با ارزش است. د) منظور گوهری با ارزش است.       ۴۴– کاشف الکل کیست؟ الف) ابوریحان بیرونی ب) ابو علی سینا ج) گراهام بل د) محمدبن زکریای رازی ×       ۴۵– سعدی دانا را به .... و نادان را به .... تشبیه کرده است. الف) مشک – طبله عطار ب) طبل غازی – طبله عطار ج) طبله عطار – مشک د) طبله عطار – غازی ×       ۴۶– در جمله «برق چون شمشیر بران پاره می کرد ابرها را» چه چیزی به چه چیزی تشبیه شده است؟ الف) شمشیر به بران ب) شمشیر بران به برق ج) بران به شمشیر د) برق به شمشیر بران ×       ۴۷– در بیت زیر چند اسم وجود دارد؟ کرد دهقان دانه ها را زیر خاککرد کوته شاخه پیچان تاک الف) ۴ ب) ۵ × ج) ۳ د) ۲       ۴۸– معنی کلمه «پوران» چیست؟ الف) کشتزار ب) پسران × ج) فرزندان د) جستجو کردن       ۴۹– مخالف کلمه «وحشی» کدامیک از کلمات زیر است؟ الف) اهلی × ب) پرخاشگر ج) تندی د) دارنده       ۵۰– عبارت «دو کس رنج بیهوده بردند یکی آنکه اندوخت و نخورد و دیگر آن که آموخت و نکرد.» چند جمله است؟ الف ) ۶ جمله ب ) ۴ جمله ج ) ۵ جمله × د ) ۷ جمله       ۵۱– این سخن از کیست؟ «بدان که پیکار در میدان جنگ از تجارت و کسب حلال آسانتر است.» الف) امام علی (ع) ب) امام رضا (ع) ج) امام محمد باقر (ع) د) امام جعفر صادق (ع) ×       ۵۲– در این جمله چند صفت هست؟ «این پزشک، دانشمند و کاشف عالی مقام، از مفاخر بزرگ کشور ماست.» الف) ۳ ب) ۴ ج) ۲ د) ۵ ×       ۵۳– در جاهای خالی عبارت زیر را به ترتیب چه علامتهایی باید گذاشت؟ «واتسن با شعف فریاد زد .... دستگاه کار می کند. ... صدای شما را شنیدم .... عاقبت موفق شدید .... » الف) : - . - ! - . ب) ! - . - ! - ! ج) : - ! - ! - ! × د) : - ! - . - .       ۵۴– جمع کلمه های «اطلاع قرن، نقص» کدام دسته از کلمات زیر است؟ الف) اطلاعات – اقران – نواقص ب) مطلع – اقران – ناقص ج) اطلاعات – قرون – نقایص × د) مطلع – قرون – ناقص       ۵۵– کدامیک از کلمه های زیر مخالف «حبیب» است؟ الف) درست ب) دشمن × ج) ضعیف د) مهربان       ۵۶– نگارش کدام جمله نادرست است؟ الف) من در مدرسه امروز درس نخواندم. × ب) چرا دیر آمدی ؟ ج) هوا چه گرم است ! د) پاکیزگی از ایمان است.       ۵۷– رابطه سرد و گرم مثل رابطه شب است به ... الف) روشنایی ب) روز × ج) تاریکی د) نور       ۵۸– در جمله «رازی برای رسیدن به هدف روز و شب به آزمایشهای مختلف می پرداخت.» فاعل کدام است؟ الف) می پرداخت ب) رازی × ج) هدف د) روز       ۵۹– کدامیک از کتابهای زیر تألیف سعدی قرن هفتم می باشد؟ الف) مثنوی و حاوی ب) بوستان و گلستان × ج) چهار مقاله و گلستان د) بوستان و شاهنامه       ۶۰– کدامیک از کلمات زیر مرکب است؟ الف) مشقت ب) بازیگر × ج) اهریمن د) مسکین       ۶۱– در بیت "گفت طوطی ارمغان بنده کو؟ / آنچه دیدی، آنچه گفتی، بازگو" چند فعل وجود دارد؟ الف) ۴ فعل ب) ۶ فعل ج) ۵ فعل × د) ۷ فعل       ۶۲– کدامیک از جملات زیر خبری است؟ الف) قطره تنها چرا بی رنگ ماند؟ ب) چگونه در امتحان فارسی موفق شدی؟ ج) چرا اسراف کردن زشت و ناپسند است؟ د) کبوتر در آسمان پرواز می کند. ×       ۶۳- نشانی پایانی کدام جمله نادرست است؟ الف) مریم به مسافرت رفت. ب) چه وقت اول سال بود؟ ج) عجب، اول سال بود؟ × د) اول سال بود.       ۶۴– مخالف کلمه «غنی» کدام کلمه است؟ الف) فقیر × ب) فقرا ج) ثروتمند د) فقر       ۶۵– کدامیک از کلمات زیر را با «ات» نمی توان جمع بست؟ الف) حشره ب) سهل × ج) گنجشک د) اختراع       ۶۶- کدام کلمه با کلمات دیگر متفاوت است؟ الف) شیرین سخن ب) سهل × ج) کتابخانه د) خشمناک       ۶۷– کدامیک از کلمات زیر فارسی نیستند و از زبانهای دیگر وارد فارسی شده اند؟ الف) اتوبوس × ب) دریا ج) باران د) لانه